Fëmijëria është e mbushur natyrshëm me ulje dhe ngritje emocionale. Mirëpo humbja e interesit nga fëmijët për gjërat që pëlqejnë gjithmonë dhe distancimi nga miqtë mund të jetë më shumë se thjesht ndryshim zhvillimor.
Depresioni është kompleks. Ai është njëkohësisht një çrregullim i pavarur i shëndetit mendor, i njohur si çrregullimi i depresionit madhor dhe një pjesë përbërëse në çrregullime të tjera, si çrregullimi bipolar dhe çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD).
Simptomat e depresionit shkojnë përtej humorit të ulët dhe mungesës së energjisë. Ato mund të përfshijnë ndryshime në sjellje, funksion të dëmtuar kognitiv dhe simptoma somatike ose fizike.
Simptomat e depresionit tek fëmijët
Vetëm në vitin 2021, deri në 20% e fëmijëve në SHBA, të moshës 12-17 vjeç përjetuan të paktën një episod të madh depresiv.
Simptomat e depresionit mund të duken ndryshe tek fëmijët në krahasim me të rriturit për shkak të fazave të ndryshme të jetës. Për shembull, fëmijët mund të mos shfaqin një humbje të dukshme të interesit për punët si një i rritur që jeton i pavarur.
Në vend të kësaj, shenjat shpesh përfshijnë interesat dhe sjelljet individuale të fëmijës, si për shembull fëmija nuk shijon më lojërat që i kanë pëlqyer deri atëhere. Shenja të tjera që fëmija juaj mund të jetë duke përjetuar depresion përfshijnë:
- rënie e pashpjegueshme e rezultateve në shkollë
- raportime për sjellje të dobët nga shkolla
- ndjenjën e mërzisë dhe të qarit e shumtë
- zvogëlimi i kohës që kalon me miqtë
- fle më shumë ose më pak se zakonisht
- mendime se nuk janë të mirë për asgjë ose se gjithçka është faji i tyre
- ulje e interesit për shkollën, sportin apo aktivitete të tjera për të cilat dikur ishin të pasionuar
- përfshirja në keqpërdorimin e substancave dhe sjellje të tjera të rrezikshme
- të folurit e shtuar për tema që lidhen me vdekjen
- nervozizëm
- të ngrënit më shumë ose më pak se zakonishtë
Barrierat për dallimin e depresionit
Sado sfiduese të jetë identifikimi i depresionit gjatë fazës kalimtare të fëmijërisë, ka arsye të tjera që depresioni i fëmijërisë mund të kalojë pa u vënë re. Ndikim shumë të lartë ka dhe aspekti socio-kulturorë dhe mënyra se si e shikojnë gjendjen e ulur të emocionit dhe si e kuptojnë atë fëmijët dhe prindërit e tyre.
Çfarë e shkakton depresionin tek fëmijët?
Depresioni është një çrregullim psikologjik që përfshin ndryshime në funksionin dhe strukturën e trurit tuaj. Shkaqet e sakta të tij nuk janë kuptuar plotësisht, por gjenetika, faktorët mjedisorë dhe ndikimet psikologjike mund të luajnë të gjithë një rol në zhvillimin e tij.
Literatura ka dokumentuar depresionin tek fëmijët deri në moshën 3 vjeçare, por më së shpeshti vërehet tek adoleshentët e moshës 12 – 17 vjeç. Përveç gjenetikës dhe shkaqeve të tjera themelore, disa faktorë mund të rrisin shanset e një fëmije për të përjetuar depresion.
Shkaqet mund të jenë mjaft të ndryshme, kështu që kjo është sfiduese për t’u përgjigjur me saktësi; megjithatë, disa ngjarje e bëjnë depresionin më të mundshëm, siç janë ngjarjet traumatike në familje”.
Në këto ngjarje mund të përfshijnë:
- një vdekje në familje
- mospasja e një strehe
- ndryshime dramatike në strehim
- dhuna në familje
- abuzimi
- ngacmimi nga bashkëmoshatarët
Ngjarjet e pafavorshme të jetës nuk janë të vetmet që mund të kontribuojnë në depresionin e fëmijërisë. Studimi sugjeron se depresioni mund të jetë më i zakonshëm tek fëmijët që:
- kanë një këndvështrim natyral pesimist
- kanë probleme me gjumin
- janë me sëmundje kronike mjekësore, si diabeti
- kanë kushte të tjera të shëndetit mendor, si çrregullimet e ankthit
- janë përdorues të substancave
- janë duke përdorur medikamente
Fëmijët gjithashtu mund të jenë më të prirur për të zhvilluar depresion nëse kanë një lidhje të pasigurt me kujdestarët kryesorë. Sipas një meta-analize me shumë nivele nga viti 2019, lidhja e pasigurt me kujdestarët shihej si një parashikues i depresionit tek fëmijët.
Lidhja e pasigurt është një koncept në psikologji që i referohet marrëdhënieve midis fëmijëve dhe kujdestarëve që shfaqin ankth dhe pasiguri, shpesh të shkaktuara nga kujdestarë që mungojnë, emocionalisht të largët ose abuzues.
Flisni me fëmijën tuaj për depresionin
Nëse po pyesni veten se kur të flisni me fëmijën tuaj për depresionin, rekomandohet t’i bëni vetes pyetjet e mëposhtme për fëmijën tuaj:
- A kanë filluar ditët e tyre të këqija të peshojnë më shumë se ditët e tyre të mira?
- A kanë pagjumësi apo po flenë tepër?
- A e kanë të vështirë të zgjohen për në shkollë?
- A ka dëshmi të përqendrimit të dobët në shtëpi ose në shkollë?
- A janë ata të painteresuar apo duke mos treguar kënaqësi nga aktivitetet e tyre të zakonshme?
- A janë distancuar nga familja dhe miqtë?
- A ka mekanizma jopërshtatës të përballimit, si keqpërdorimi i substancave?
Nëse përgjigjja për ndonjë nga këto pyetje është “po”, mund të jetë koha për të biseduar rreth depresionit.
“Prindërit mund të ndihmojnë më së miri duke i ndihmuar fëmijët të ndihen rehat duke folur së pari për mendimet e tyre; mos u turpëroni nëse mendimet e fëmijës suaj janë të errëta. Thuaju atyre se është e natyrshme të ndihesh kështu ndonjëherë, por që të gjitha emocionet vijnë dhe ikin.”
Sugjerohet të krijohet rehati duke i thënë të gjithë familjes tri gjëra të mira që u kanë ndodhur atë ditë, ose tre gjëra që u pëlqyen atë ditë.
Për kujdestarin, sugjerohet që të jetë i sigurt për të përfshirë një gjë pozitive në lidhje me fëmijën që përjeton depresion.
Ndërsa bëhet e rehatshme për të folur për mendimet dhe emocionet, u hap derën kujdestarëve që të kenë një diskutim rreth depresionit.
Opsionet e trajtimit për fëmijët
Sipas të dhënave kombëtare, vetëm 60% e fëmijëve që përjetuan një episod depresiv madhor në 2021 morën trajtim.
Depresioni i fëmijërisë dhe depresioni i të rriturve trajtohen duke përdorur metoda psikoterapie dhe medikamente. Psikoterapia, e njohur gjithashtu si terapia “të folurit”, përdor korniza të ndryshme për të adresuar shkaqet themelore të depresionit, ndërsa u mëson fëmijëve mënyra efektive për të përballuar ndjenjat negative në jetën e përditshme.
Terapia konjitive e sjelljes (CBT) është një metodë terapie e provuar si efektive në trajtimin e depresionit të fëmijërisë.
Përveç psikoterapisë, simptomat e depresionit tek fëmijët mund të trajtohen me medikamente si antidepresantët për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave të dëmtuara.
Si diagnostikohet depresioni tek fëmijët?
Ajo që e veçon depresionin nga përvoja tipike e fëmijërisë është kohëzgjatja e simptomave dhe se si ato ndikojnë në jetën e përditshme. Ndryshe nga përvojat e përditshme që shkaktojnë fluks emocional, depresioni përfshin dëmtimin e ndryshimeve në të menduar dhe sjellje që vazhdojnë për periudha të gjata kohore.
Sipas Manualit Diagnostik dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore, botimi i 5-të, rishikimi i tekstit (DSM-5-TR), diagnoza e depresionit tek fëmijët dhe të rriturit jepet pasi 5 ose më shumë nga simptomat e mëposhtme kanë qenë të pranishme gjatë së njëjtës 2- periudha javore:
- humor i vazhdueshëm depresiv, i cili mund të shfaqet si humor nervoz te fëmijët
- ulje e vazhdueshme e interesit ose kënaqësisë në të gjitha ose pothuajse të gjitha aktivitetet
- humbje e konsiderueshme në peshë, e cila mund të shfaqet si paaftësi për të kapur peshën e pritur tek fëmijët
- çrregullime të gjumit
- shqetësim ose lëvizje fizike e ngadalësuar
- lodhje e vazhdueshme ose energji e ulët
- ndjenja të vazhdueshme të pavlefshmërisë ose fajit të papërshtatshëm
- përqendrimi dhe vendimmarrja e dëmtuar
- ide për vetëvrasje
Për një diagnozë, të paktën një simptomë duhet të jetë mendime pashpresmërie ose interesi/kënaqësia e zvogëluar. Simptomat duhet të shkaktojnë dëmtime të dukshme në fusha të rëndësishme të funksionit dhe të mos i atribuohen një gjendjeje ose substance tjetër.
Nëse fëmija juaj po shfaq shenja depresioni, merrni parasysh të kërkoni një referim për një diagnozë nga një profesionist i kualifikuar si një terapist, psikolog ose psikiatër.
All rights reserved ICBT. ©